Tym razem wziąłem pod lupę artykuł zamieszczony w dwutygodniku „Naj”. Jest to tekst ortopedy, pana Tomasza Blicharskiego na temat profilaktyki osteoporozy i tego dlaczego lato jest dobrym czasem na wzmacnianie kości. Artykuł jest obszerniejszy niż opisywane przeze mnie cytaty, ale ja zająłem się tylko moją działką, a więc częścią dotyczącą żywienia, czyli tym, na czym się znam. W odróżnieniu od autora. Szkoda, że osoba, która na co dzień ma do czynienia z najróżniejszymi urazami kostnymi, popełnia artykuł o profilaktyce osteoporozy i w części żywieniowej wspomina tylko i wyłącznie o wapniu…
AKAPIT NR 8 OPISYWANEGO ARTYKUŁU (ZOBACZ)
Zaczynam od końca, ponieważ to w tej tabelce autor zamieścił normy na spożycie wapnia, do których odnosi się w tekście. Nie wiem skąd wzięte są te przedziały wiekowe i wartości. Zgodnie z normami Instytutu Żywności i Żywienia będzie to: dla kobiet od 19. do 50. roku życia – 1000 mg wapnia; dla kobiet powyżej 50. roku życia – 1200 mg wapnia; kobiet w ciąży i karmiących poniżej 19. roku życia – 1300 mg wapnia, a powyżej 19. roku życia – 1000 mg wapnia.
AKAPIT NR 1 OPISYWANEGO ARTYKUŁU (ZOBACZ)
Jeśli chodzi o zawartość wapnia w szklance mleka, autor ma rację, że będzie to około 300 mg. Dwie szklanki jogurtu naturalnego, faktycznie będą miały dużo wapnia (850 mg), ale nie pokryje to 100% zapotrzebowania na ten składnik. Natomiast, w przypadku koktajli, ważne jest żeby podkreślić wpływ dodatków na przyswajanie wapnia. Większa ilość błonnika pokarmowego może zmniejszać jego wchłanianie, podobnie jak duża zawartość potasu (banany). Z kolei owoce bogate w witaminę C (truskawki) będą polepsza absorpcję wapnia.
AKAPIT NR 2 OPISYWANEGO ARTYKUŁU (ZOBACZ)
Lody mogą być świetnym uzupełnieniem diety w wapń?! Nie. To już jest przesada. Faktycznie te 40 g lodów dostarczy 50 g wapnia (5% zapotrzebowania dla kobiety 19-50 lat), ale przy okazji także cukier i kwasy tłuszczowe nasycone. Kłóci się to z zasadami racjonalnego żywienia. Ale może pan ortopeda chce mieć więcej pacjentów z uszkodzeniami kostnymi z powodu nadwagi i otyłości.
AKAPIT NR 3 OPISYWANEGO ARTYKUŁU (ZOBACZ)
To prawda, że maślanka i kefir świetnie ugaszą pragnienie, a ich szklanka dostarczy kolejno: 275 mg wapnia i 258 mg. Niestety nie będzie to 1/3 zapotrzebowania, ale dość blisko tej wartości. Jest to świetne rozwiązanie dla osób cierpiących na nietolerancję laktozy, no i mówi się, że bakterie probiotyczne zwiększają wchłanianie wapnia. Niestety, w dostępnych źródłach nie znalazłem nic o zsiadłym mleku.
AKAPIT NR 4 OPISYWANEGO ARTYKUŁU (ZOBACZ)
Każde z podanych produktów, faktycznie posiada taką zawartość wapnia, natomiast trzeba pamiętać, że jego przyswajalność z warzyw jest strasznie niska i to nie one powinny być jego źródłem. Zwłaszcza w botwinie, gdzie zawartość kwasu szczawiowego znacząco przekracza ilość wapnia, co będzie prowadzić do tworzenia się niewchłanialnych szczawianów wapnia. Pamiętajmy też, że jest to zawartość w mg/100 g produktu. Myślę, że ciężko jest zjeść 100 g natki pietruszki czy szczypioru.
AKAPIT NR 5 OPISYWANEGO ARTYKUŁU (ZOBACZ)
Tak, 100 g słonecznika dostarczy 131 mg wapnia, ale przy okazji 561 kcal. Nie jest to przekąska, którą możemy jeść bezkarnie, ponieważ jest bardzo kaloryczna, nawet jeśli dostarcza „zdrowych” wielonienasyconych kwasów tłuszczowych.
AKAPIT NR 6 OPISYWANEGO ARTYKUŁU (ZOBACZ)
Czy ryby mogą być dobrym źródłem wapnia? Na pewno sardynki (250-330 mg w 100 g konserwy). A inne ryby morskie (gdyż autor sugeruje by jeść ryby będąc nad morzem)? 100 g dorsza – 9 mg wapnia; 100 g łososia – 13 mg wapnia; 100 g makreli – 12 mg wapnia; 100 g śledzia – 32 mg wapnia; 100 g tuńczyka – 12 mg wapnia. No nie są to powalające liczby. I dlaczego ryby smażone?! Nie jest to polecana obróbka kulinarna. Produkt zyskuje nawet do 100% więcej kaloryczności (do tego panierka), wchłaniając tłuszcz czy zostaje bogaty w kwasy tłuszczowe nasycone i trans.
AKAPIT NR 7 OPISYWANEGO ARTYKUŁU (ZOBACZ)
Popieram, wprowadzajmy awokado do naszej diety, ale na pewno nie jako źródło wapnia… Autor uważa, że 12 mg w 100 g awokado to „niemało”. Jest to aż 1,2% dziennego zapotrzebowania dla kobiety w wieku 19-50 lat… Oceńcie sami czy to mało czy dużo.
Przy polecanych potrawach, pan ortopeda na pewno będzie miał więcej pacjentów z uszkodzeniami z powodu nadmiernej masy ciała. Szkoda też, że zapomniał o innych ważnych dla kości składnikach: witaminie D, potasie, magnezie, witaminie K, witaminie C…
Artykuł oceniam na 3/10.
Bibliografia:
- Brzozowska A.: Toksykologia żywności. Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2010.
- Gawęcki J. i wsp.: Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010.
- Jarosz M. i wsp.: Normy żywienia dla populacji polskiej – nowelizacja. Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2012.
- Kunahowicz H. i wsp.: Tabele wartości odżywczej produktów spożywczych. Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2001.
- Portal http://www.ilewazy.pl
- Przysławski J., Górna I.: Osteoporoza u dzieci i młodzieży. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna – XLI 2008; 4: 949-956.
- Sobczuk A., Jabłoński E.: Rola diety i wapnia w profilaktyce osteoporozy pomenopauzalnej. Przegląd Menopauzalny 2005; 2: 48-52.
Autor: mgr Sławomir Kula
Poradnia Dietetyczna Świat Odżywiania – Poznań
http://www.swiatodzywiania.pl
ROZPRAWA DIETETYCZNA 
